Akran Zorbalığı Nedir? Bazı çocuklar, yaşıtları tarafından fiziksel, sözel ya da sosyal yollarla kasıtlı olarak rahatsız edilebilir. Bu durum bir kereye mahsus bir anlaşmazlık değil, güç dengesizliğine dayalı ve tekrarlayan şekilde yaşandığında, "akran zorbalığı" olarak adlandırılır.

Sözle incitme, dışlama, vurma ya da sosyal medyada küçük düşürme gibi farklı biçimlerde karşımıza çıkabilir. Çocukların duygusal gelişimini, okul yaşamını ve arkadaşlık ilişkilerini derinden etkileyebilir.

 

Zorbalığın Biçimleri ve Günlük Hayattaki Yansımaları

• Sözlü zorbalık:
  Alay etmek, lakap takmak, tehditkâr konuşmalar yapmak.
  Örnek: “Sen zaten hiçbir şeyi beceremiyorsun!”
• Fiziksel zorbalık:
  İtmek, eşyasını almak, zarar vermek.
  Örnek: Sıra beklerken arkadan ittirilmek.
• Sosyal dışlama:
  Gruplardan uzaklaştırmak, arkadan konuşmak, yalnız bırakmak.
  Örnek: “Biz seninle oynamıyoruz.”
• Dijital zorbalık:
  Sosyal medyada alay etmek, özel bilgileri yaymak.
  Örnek: WhatsApp grubunda bir öğrencinin hedef gösterilmesi.

 

Zorbalık Sadece Kurbanı Etkilemez

Zorbalığa uğrayan çocuklar zamanla kaygı, özgüven eksikliği, okula gitmek istememe gibi sorunlar yaşar. Bazıları daha ileri düzeyde içe kapanabilir, bazıları da öfkeyi içine atar.

Zorbalık yapan çocuklar ise empati yoksunluğu geliştirebilir, ilerleyen yaşlarda daha ciddi davranış sorunlarıyla karşılaşabilir.

Olaylara tanık olan çocuklar ise kararsız kalır, vicdan yükü yaşayabilir veya olan biteni içselleştirip kendini yalnız hissedebilir.

 

Çözüm Yolları Neler Olabilir?

Okulda:

• Rehber öğretmenlerin desteğiyle zorbalık konusunda öğrencilerin farkındalığı artırılabilir.
• Güvenli alanlar ve bildirim kutuları oluşturulması, olayların zamanında fark edilmesine yardımcı olur.
• Ders içi etkinliklerde empati ve birlikte hareket etme becerileri desteklenebilir.

Bireysel destek:

• Mağdur olan çocuklara güven kazandıracak bireysel görüşmeler yapılmalı.
• Zorbalık yapan çocuklara yalnızca ceza verilmemeli; neden bu davranışları sergilediği anlaşılmalı.
• Olaylara tanık olan öğrencilere “müdahale edebilme” becerileri kazandırılmalı. Basitçe, "Dur, söyle, yardım al!" gibi yöntemler öğretilebilir.

Akran desteği:

• Öğrenciler arasında güven inşa edici roller dağıtılabilir: “barış elçisi” ya da “güvenli çocuk” gibi.
• Gruplarda sorumluluk paylaşımı, empatiyi ve iş birliğini artırır.

 

Ebeveynler Ne Yapmalı?

• Sinyalleri fark edin: Eğer çocuğunuzun davranışları değiştiyse, sebepsiz karın ağrıları, okula gitmek istememe gibi belirtiler varsa, mutlaka yakından ilgilenin.
• Dinlemeye açık olun: Çocuğun anlattıklarını kesmeden, yargılamadan dinleyin. “Sen ne yaptın da böyle oldu?” yerine “Böyle hissetmene neden olan neydi?” gibi sorularla yaklaşın.
• Yanında olduğunuzu hissettirin: Zorbalığa uğrayan çocuk kendini suçlayabilir. Onun suçu olmadığını ve yalnız olmadığını bilmeli.
• Okulla iletişimde kalın: Öğretmen ve rehberlik birimiyle durumu paylaşmak, çözüm sürecinin başlamasında çok önemli bir adımdır.
• Zorba davranışlar sergileyen çocuğunuza da kulak verin: Bu çocuklar da bir şeyleri ifade etmeye çalışıyor olabilir. Suçlamak yerine anlamaya çalışmak, çok şeyi değiştirebilir.