Kaygı, hepimizin zaman zaman yaşadığı, doğal ve koruyucu bir tepkidir. Özellikle çocukluk ve ergenlik döneminde çevresel değişiklikler, okul baskısı, sosyal ilişkiler gibi etkenler nedeniyle çocuklar da bu duyguyu yoğun bir şekilde yaşayabilir. Ancak bazen bu kaygı, gerçek bir tehdit olmamasına rağmen hayatı zorlaştıran bir hale gelebilir. Böyle durumlarda dikkatli olmak gerekir.

Çocuklarda Kaygının Belirtileri Neler Olabilir?

Duygusal Tepkiler:

• Sürekli endişelenme ve kötü bir şey olacakmış hissi
• Beklenmeyen olaylara karşı hassaslık
• Gelecekle ilgili olumsuz senaryolar kurma (örneğin sınav ya da arkadaş ilişkileri hakkında)

Davranışsal Değişimler:

• Okuldan kaçınma, sosyal ortamlardan uzak durma
• Kararsızlık, sık sık güvence arama
• Tekrarlayıcı davranışlar (örneğin sürekli el yıkama)

Fiziksel Yakınmalar:

• Karın ağrısı, mide bulantısı gibi bedensel şikâyetler
• Kalp atışlarında hızlanma, terleme ya da titreme
• Uyku sorunları ve sık kabus görme

Örnek Durum:
10 yaşındaki bir çocuk her sabah okula gitmek istemiyor, annesinden ayrılmakta güçlük çekiyor ve “ya rezil olursam?” gibi cümleler kuruyorsa, bu durum ayrılma kaygısı ya da sosyal anksiyete yönünde değerlendirilebilir.

Kaygı Nasıl Değerlendirilir?

Çocuk ve ergenlerde kaygı sorunları; uzman görüşmeleri, aile ve öğretmen gözlemleri, çeşitli değerlendirme araçları (örneğin anksiyete ölçekleri) ile ele alınır. Tanı koyma süreci genellikle çocuk ve ergen psikiyatristi tarafından yürütülür; psikolog ve danışmanlar ise bu süreci destekler.

Neler Yapılabilir, Hangi Yaklaşımlar Etkilidir?

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT):

• Kaygıyı besleyen düşüncelerin fark edilip dönüştürülmesi
• Zorlayıcı durumlara aşamalı olarak maruz kalma çalışmaları
• Nefes, gevşeme ve beden farkındalığı teknikleri

Gerekli Durumlarda İlaç Tedavisi:

• Uzman doktorun değerlendirmesiyle, bazı durumlarda ilaç desteği gerekebilir.

Okul Temelli Destekler:

• Öğretmen desteğiyle güvenli alanlar oluşturmak
• Akademik kaygılar için bireyselleştirilmiş çözümler üretmek

Ebeveynlere Yol Gösterici Öneriler

 

• Kaygısını küçümsemeyin: "Geçer" demek yerine, duygusunu anlamaya çalışın. “Bu seni korkutmuş gibi görünüyor” diyebilirsiniz.
• Model olun: Sizin kaygıyla baş etme biçiminiz, çocuğunuz için en güçlü örnektir.
• Günlük rutinler oluşturun: Düzenli uyku, sağlıklı beslenme ve dengeli bir program çocuk için güven sağlar.
• Çabayı takdir edin: Sonuçtan çok süreç vurgulanmalı. “Çalıştığın için seninle gurur duyuyorum” gibi.
• Sakin kalın: Çocuk kaygılı olduğunda, sizin sakinliğiniz güven verici olur.
• Profesyonel destekten çekinmeyin: Kaygı, çocuğun yaşam kalitesini etkiliyorsa mutlaka bir uzmana danışın.